विदर्भातील काही गावे त्यांच्या साधेपणा, नैसर्गिक सौंदर्य आणि लोकांच्या मेहनतीमुळे विशेष ठरतात. धानोरा हे असेच एक गाव आहे. हिरवेगार शेत, पाण्याची मुबलकता, सण-उत्सवांची रंगत आणि पारंपरिक जीवनशैली हे या गावाचे वैशिष्ट्य आहे.
📍 धानोऱ्याचे स्थान आणि परिसर
धानोरा हे गाव जिल्ह्याच्या उत्तरेकडील भागात वसलेले आहे. गावाच्या दक्षिणेस वैनगंगा नदी शांतपणे वाहते, तर पूर्वेकडे पसरलेली सुपीक शेते गावाला समृद्ध करतात. पावसाळ्यात नदीचे पाणी किनाऱ्यापर्यंत येते आणि हिरवाईची चादर पसरते.
🏠 वस्ती आणि घरे
गावात साधारण २,५०० लोकसंख्या आहे. जुन्या पिढीची घरे माती व कौलारू छपरांची आहेत, तर नवी घरे सिमेंट-बांधकामाची आहेत. प्रत्येक घरासमोर अंगण, तुळशीवृंदावन आणि फुलझाडे पाहायला मिळतात.
🌾 शेती – गावाचा मुख्य व्यवसाय
धानोऱ्यातील मुख्य व्यवसाय शेती आहे. खरीप हंगामात धान, सोयाबीन आणि तूर पिकवली जातात. नदीकाठच्या शेतीत ऊस, भाजीपाला आणि केळी लागवडही केली जाते. रब्बी हंगामात गहू, हरभरा आणि ज्वारी घेतली जाते. काही शेतकऱ्यांनी ड्रिप इरिगेशन पद्धतीचा अवलंब करून पाण्याची बचत सुरू केली आहे.
🛕 धार्मिक स्थळे
गावातील श्री गणेश मंदिर, शिव मंदिर आणि विठ्ठल मंदिर ही प्रमुख धार्मिक स्थळे आहेत. दरवर्षी गणेशोत्सव मोठ्या प्रमाणावर साजरा केला जातो. माघ महिन्यात शिवरात्री महोत्सव आयोजित होतो, ज्यामध्ये कीर्तन, भजन आणि गावभोजनाची व्यवस्था केली जाते.
🎉 सण-उत्सव
गावात होळी, नागपंचमी, दिवाळी, बैलपोळा आणि मकरसंक्रांत मोठ्या उत्साहात साजरी केली जाते. विशेष म्हणजे, बैलपोळ्याच्या दिवशी बैलांना सजवून, गाणी गात आणि ढोल-ताशांच्या गजरात गावातून मिरवणूक काढली जाते.
🪶 लोककथा आणि परंपरा
धानोऱ्याची एक खास लोककथा अशी आहे की, शेकडो वर्षांपूर्वी गावात दुष्काळ पडला होता. गावातील एका साधूने नदीकिनारी व्रत केले आणि पावसासाठी प्रार्थना केली. त्यानंतर गावात मुसळधार पाऊस झाला आणि पिके लहलहली. त्या साधूंच्या स्मृतीत दरवर्षी पावसाळ्यात गावातील लोक “व्रत पर्व” पाळतात.
🚜 उद्योग आणि उपजीविका
शेतीसोबतच गावातील काही लोक गुळनिर्मिती, पोल्ट्री फार्म, दुग्धव्यवसाय आणि विटभट्ट्यांमध्ये कार्यरत आहेत. काही तरुणांनी मोबाईल सर्व्हिस सेंटर आणि सायबर कॅफे सुरू करून गावात रोजगार निर्माण केला आहे.
🛤 वाहतूक आणि संपर्क
धानोरा गाव मुख्य शहरापासून १८ किमी अंतरावर आहे. गावात बससेवा उपलब्ध आहे आणि जवळचे रेल्वे स्टेशन २० किमीवर आहे. काही लोक स्वतःच्या वाहनांचा वापर करतात.
🏞 पर्यटन आणि निसर्ग
वैनगंगा नदीकाठ हा गावातील प्रमुख आकर्षण आहे. पावसाळ्यात येथील सौंदर्य पाहण्यासाठी आसपासच्या गावे आणि शहरांतील लोक येथे पिकनिकसाठी येतात. सकाळच्या वेळी नदीकाठावर सूर्योदय पाहणे हा एक अद्वितीय अनुभव असतो.
📚 सामाजिक उपक्रम
गावातील युवक मंडळ, महिला बचत गट आणि शाळकरी मुले मिळून दरवर्षी वृक्षारोपण करतात. तसेच, गावात स्वच्छता मोहीम, रक्तदान शिबिर आणि शैक्षणिक स्पर्धा आयोजित केल्या जातात.
निष्कर्ष
धानोरा हे एक साधे, पण समृद्ध गाव आहे. निसर्गसंपदा, मेहनती लोक, सांस्कृतिक परंपरा आणि नदीकाठचे सौंदर्य यामुळे धानोऱ्याला एक वेगळीच ओळख प्राप्त झाली आहे. ग्रामीण जीवनाचा खरा अनुभव घ्यायचा असेल तर धानोऱ्याला नक्की भेट द्या.
